Danske stamhuse og fideikommiser

Fra 1500-tallet og frem til Grundloven af 1849 blev der oprettet et antal stamhuse og fideikommiser i Danmark. Sammen med lensgrevskaber og lensbaronier udgjorde disse de danske majorater.

Et stamhus er et gods der udelt skulle arves af ældste søn. Et stamhus var skattefritaget, men til gengæld kunne det ikke sælges. Det første danske stamhus var Hesselagergård, der blev oprettet i 1568. Ved Danske Lov blev det muligt for sædegårdsejere med over 400 tdr. hartkorn at oprette et stamhus.

Fideikommis er en disposition, hvorved en formue – et gods, en kapital eller begge dele – båndlægges til vedvarende underhold for en familie eller som et varig økonomisk grundlag for velgørende stiftelser eller legater. Den begunstigede kan altså kun modtage rente af kapitalen, eller har råderet til at bebo og drive godset, men ikke sælge eller pantsætte det.

Både stamhuse og fideikommiser blev opløst ved lensafløsningen i årene efter 1919.

Stamhuse redigér

(Den oprindelige stavning af navnet er bibeholdt her)

Navn Oprettet Ophørt
Ahlefeldt, StamhusetStamhuset Ahlefeldt 1766 1927
Aggersborggaard, StamhusetStamhuset Aggersborggaard 1767 1779
Ausumgaard, StamhusetStamhuset Ausumgaard 1779 1926
Barnersborg, StamhusetStamhuset Barnersborg 1767 1921
Basnæs, StamhusetStamhuset Basnæs 1921
Benzon, StamhusetStamhuset Benzon 1829 1924
Bidstrup, StamhusetStamhuset Bidstrup 1763 1930
Birkelse, StamhusetStamhuset Birkelse 1696 1921
Broholm, StamhusetStamhuset Broholm 1749 1930
Brolykke, StamhusetStamhuset Brolykke
Constantinsborg, StamhusetStamhuset Constantinsborg 1703 1799
Cathrineberg, StamhusetStamhuset Cathrineberg
Dallund, StamhusetStamhuset Dallund 1792 1915
Egeskov, StamhusetStamhuset Egeskov 1811 1925
Egholm, StamhusetStamhuset Egholm 1831 1921
Engestofte, StamhusetStamhuset Engestofte 1799 1923
Erholm, StamhusetStamhuset Erholm 1776 1927
Fjellebro, StamhusetStamhuset Fjellebro
Frisenvold, StamhusetStamhuset Frisenvold 1731 1798
Fusingø, StamhusetStamhuset Fusingø 1688 1829
Førslev, StamhusetStamhuset Førslev 1921
Gammel Estrup, StamhusetStamhuset Gammel Estrup 1697 1727 / 1921
Gammel Kjøgegaard, StamhusetStamhuset Gammel Kjøgegaard
Gaunø, StamhusetStamhuset Gaunø 1786 1805
Giesegaard, StamhusetStamhuset Giesegaard 1776 1922
Gjorslev, StamhusetStamhuset Gjorslev 1763 1791
Gunderslevholm, StamhusetStamhuset Gunderslevholm 1921
Hagestedgaard, StamhusetStamhuset Hagestedgaard 1753 1921
Hesselagergaard, StamhusetStamhuset Hesselagergaard 1548 1571
Hevringholm, StamhusetStamhuset Hevringholm 1695 1782
Hindsgavl, StamhusetStamhuset Hindsgavl 1815 1921
Hofmansgave, StamhusetStamhuset Hofmansgave 1784 1924
Holbækgaard, StamhusetStamhuset Holbækgaard 1700
Holstenshuus, StamhusetStamhuset Holstenshuus 1723 1779
Hvedholm, StamhusetStamhuset Hvedholm 1751 1797
Hverringe, StamhusetStamhuset Hverringe 1768 1924
Iselingen, StamhusetStamhuset Iselingen 1781 1803
Juelsberg, StamhusetStamhuset Juelsberg 1797 1925
Kjærbygaard, StamhusetStamhuset Kjærbygaard 1705 1750
Kjølbygaard, StamhusetStamhuset Kjølbygaard 1921
Kolbygaard, StamhusetStamhuset Kolbygaard 1726 1797
Krenkerup, StamhusetStamhuset Krenkerup 1736
Krogsgaard, StamhusetStamhuset Krogsgaard 1759 1760
Kraagerup, StamhusetStamhuset Kraagerup 1741 1922
Kraagerup, StamhusetStamhuset Kraagerup 1741 1807
Lerchenborg, StamhusetStamhuset Lerchenborg 1755 1818
Lerkenfeld, StamhusetStamhuset Lerkenfeld 1695 1743
Lundenæs, StamhusetStamhuset Lundenæs 1710 1771
Lundsgaard, StamhusetStamhuset Lundsgaard 1768 1927
Lønborggaard, StamhusetStamhuset Lønborggaard 1757 1813
Løvenborg, StamhusetStamhuset Løvenborg 1766 1773
Mattrup, StamhusetStamhuset Mattrup 1759 1828
Moltkenborg, StamhusetStamhuset Moltkenborg 1793 1919
Mullerup, StamhusetStamhuset Mullerup 1548 1571
Nedergaard, StamhusetStamhuset Nedergaard 1811 1930
Næsbyholm, StamhusetStamhuset Næsbyholm
Nørholm, StamhusetStamhuset Nørholm 1790 1922
Rathlousdal, StamhusetStamhuset Rathlousdal 1749 1921
Raunholt, StamhusetStamhuset Raunholt 1743 1924
Restrup, StamhusetStamhuset Restrup 1756 1811
Rosenfeldt, StamhusetStamhuset Rosenfeldt 1781 1803
Rosenholm, StamhusetStamhuset Rosenholm 1744 1921
Rosenkrantz, StamhusetStamhuset Rosenkrantz 1804 1923
Rugaard, StamhusetStamhuset Rugaard 1782 1787
Rygaard, StamhusetStamhuset Rygaard 1675 1694
Rønningesøgaard, StamhusetStamhuset Rønningesøgaard 1825
Sandholt, StamhusetStamhuset Sandholt 1726 1923
Selsø, StamhusetStamhuset Selsø 1557 1921
Skeel'ske Majorat, DetDet Skeel'ske Majorat 1797 1803
Skærsø, StamhusetStamhuset Skærsø 1722 1806
Stenalt, StamhusetStamhuset Stenalt 1787 1805
Stamhuset Stensballegaard 1748 1920
Sæbygaard, StamhusetStamhuset Sæbygaard 1797 1921
Søbysøgaard, StamhusetStamhuset Søbysøgaard 1745 1853
Thorseng, StamhusetStamhuset Thorseng 1711 1923
Tirsbæk, StamhusetStamhuset Tirsbæk 1782 1792
Tjele, StamhusetStamhuset Tjele 1759 1930
Todbøl, StamhusetStamhuset Todbøl 1782 1799
Ulstrup, StamhusetStamhuset Ulstrup 1794 1798
Vedbygaard, StamhusetStamhuset Vedbygaard
Vennerslund, StamhusetStamhuset Vennerslund 1845 1930
Vestervig Kloster, StamhusetStamhuset Vestervig Kloster 1731 1798
Østrupgaard, StamhusetStamhuset Østrupgaard 1828 1921
Aastrup, StamhusetStamhuset Aastrup 1921

Fideikommiser redigér

Navn Oprettet Ophørt
Det Arenstorffske Fideikommis 1920
Det Barnerske Fideikommis 1810 1921
Det Bartholin-Eichelske Fideikommis 1921
Det Berregaardske Fideikommis 1921
Det Blixen-Fineckeske Fideikommis 1920
Det Brinck-Seidelinske Fideikommis 1921
Det Charisiske Fideikommis 1920
Det Classenske Fideikommis 1792 1919
Fideikommisgodset Clausholm 1925
Fideikommisgodset Farenstedgaard 1920
Fideikommisgodset Frederiksdal 1930
Det Større Gersdorffske Fideikommis 1920
Det Mindre Gersdorffske Fideikommis 1920
Det Grønske Fideikommis
Fideikommisgodset Harrested 1921
Fideikommisgodset Herschendsgave 1922
Det Huitfeldtske Fideikommis
Det Iselingenske Fideikommis 1920
Det Knuthske Conradsborg Fideikommis 1921
Det Knuthske Lilliendal Fideikommis 1922
Lerchenfeldt Fideikommis 1925
Fideikommisgodset Lilliendal 1922
Det Lindencroneske Fideikommis 1922
Lønborggaardske Fideikommis 1920
Det von der Maaseske Fideikommis 1922
Det Moldrupske Fideikommis 1921
Det Moltkenborgske Fideikommis 1920
Fideikommisgodset Overgaard
Det Plessenske Førslev Fideikommis 1921
Det Plessenske Gunderslevholm Fideikommis 1921
Det Restrupske Fideikommis 1920
Fideikommisgodset Ringsted Kloster 1927
Det Større Rosenkrantzske Fideikommis 1923
Det Mindre Rosenkrantzske Fideikommis 1923
Det Rosenkrantzske Fideikommis 1921
Det Rosenfeldtske Fideikommis 1921
Det Ryssensteen Fideikommis 1920
Det Rønningesøgaardske Fideikommis 1922
Fideikommisgodset Saltø 1921
Det Scavenius'ske Familie-Fideikommis 1809
Det Grevelige Schimmelmannske Fideikommis 1782
Det Skeelske Fideikommis 1921
Familiegodset Skjoldenæsholm 1919
Det Sommerske Fideikommis 1920
Det Svanenskioldske Fideikommis 1921
Familiegodset Svenstrup 1922
Det von Thienenske Fideikommis
Det Thygesonske Fideikommis 1921
Ny Tirsbækske Fideikommis 1920
Det Villestrup Fideikommis 1921
Det Winterfeldtske Fideikommis 1921

Se også redigér