Synonym (taksonomi): Forskelle mellem versioner

Content deleted Content added
m Linkettelse
Linje 1:
I den videnskabelige [[nomenklatur]] bruges begrebet '''synonymer''', når der findes forskellige, [[videnskabeligt navn|videnskabelige navne]] for én og samme [[taxon]] (art, slægt, familie osv). Der er forskelle i anvendelsen og terminologien inden for [[zoologi]] og [[botanik]].
 
hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej hej
== Zoologi ==
I den [[International Code of Zoological nomenklatur|internationale kodex for zoologisk nomenklatur]] er synonymer forskellige, videnskabelige navne, der bruges om samme [[taxon]], f.eks. to navne for den samme art. Den gældende regel for zoologisk nomenklatur er, at det første navn, der blev offentliggjort er '''seniorsynonymet'''. Alle andre er '''juniorsynonymer''', som ikke bør bruges.
 
'''Objektive synonymer''' henviser utvetydigt til samme taxon. Det er tilfældet, hvis de henviser til samme beskrivelse eller samme [[holotype]]. I alle andre tilfælde er der tale om '''subjektive synonymer''', hvilket vil sige, at de står til diskussion: én forsker kan muligvis mene, at de to (eller flere) typer eller beskrivelser henviser til én og samme taxon, mens en anden kan anse dem for at henvise til forskellige arter (slægter, familier osv.).
 
John Edward Gray offentliggjorde f.eks. navnet ''Antilocapra anteflexa'' i 1855 som betegnelse for en art af [[Gaffelbuk (dyr)|gaffelbuk]], byggende på et par horn. Nu mener man, at hans type var et usædvanligt individ af arten ''Antilocapra americana'', der blev beskrevet og navngivet af George Ord i 1815. Ords navn har derfor prioritet, og ''Antilocapra anteflexa'' er et subjektivt juniorsynonym.
 
Objektive synonymer er almindelige på slægtsniveau, da to forskere uafhængigt af hinanden kan nå til den konklusion, at en art er tilstrækkeligt forskellig fra de andre arter i samme slægt til, at den må have sin egen slægt. På den måde udnævner de begge en ny slægt med samme [[holotype]]. På den måde er de objektive synonymer.
 
På artsniveau er subjektive synonymer almindelige, fordi der findes en uventet bred vifte af variationer inden for en art, eller det kan skyldes simpel ukendskab til en tidligere beskrivelse. Begge dele kan føre til, at en biolog kan beskrive et nyopdaget eksemplar som en ny art. Derimod er objektive synonymer ret sjældne. Et eksempel er [[tarpan]]en (den europæiske vildhest), som blev beskrevet af Johann Friedrich Gmelin i 1774. I 1784 navngav Pieter Boddaert tarpanen ''Equus ferus'' med en henvisning til Gmelins beskrivelse. Otto Antonius, der ikke kendte til Boddaerts navn, offentliggjorde navnet ''Equus gmelini'' i 1912, atter med henvisning til Gmelins oprindelige beskrivelse. Da de to navne henviser til den samme beskrivelse er de objektive synonymer.
 
Det kan ske, at et juniorsynonym får forrang for et seniorsynonym, oftest når seniornavnet ikke har været brugt, siden det blev beskrevet første gang, mens juniornavnet er almindeligt brugt. Det ældste navn bliver så et ''nomen oblitum'' (= ”glemt navn”),mens juniornavnet bliver bliver erklæret for et ''nomen protectum'' (= ”beskyttet navn”). Det skal først og fremmest forebygge den forvirring, der måtte opstå, hvis et velkendt navn med en omfattende, beskrivende litteratur skulle erstattes med et fuldstændigt ukendt navn. For eksempel blev den [[rød ildmyre|røde ildmyres]] videnskabelige navn, ''Solenopsis invicta'', offentliggjort af Buren i 1972, og det er et bestemt navn, som er blevet fastholdt trods den kendsgerning, at denne art første gang blev benævnt ''Solenopsis saevissima wagneri'' af Santschi i 1916. Der er tusindvis af publikationer, som er blevet offentliggjort med henvisning til navnet ''S. invicta'', før nogen blev klar over synonymitet. I 2001 besluttede den [[International Commission on Zoological nomenklatur|internationale kommission for zoologisk nomenklatur]], at ''S. invicta'' skal have forang for ''S. wagneri''.
 
== Botanik ==