Wikipedia:Dagens skandinaviske artikel/maj 2005
Dagens skandinaviske artikel-arkiv for 2015
Januar - Februar - Marts - April - Maj
- Juni
- Juli
- August - September - Oktober - November - December
Dagens skandinaviske artikel-arkiv for 2014
Januar - Februar - Marts - April - Maj - Juni - Juli - August - September - Oktober - November - December
Hvis dagens artikel på forsiden ikke viser dagens artikel for dagen i dag, så er det sandsynligvis fordi cachen ikke er opdateret korrekt.
Tryk på dette link for at opdatere forsiden til den korrekte dagens artikel.
Tryk på dette link for at gøre det samme for denne side.
Et arkiv over dagens skandinaviske artikler der blev vist på forsiden. Artiklerne følger en rotationsordning, da de andre skandinaviske Wikipediaer ikke skifter artikel hver dag:
- Mandag: Norsk (bokmål)
- Tirsdag: Svensk
- Onsdag: Norsk (nynorsk)
- Torsdag: Norsk (bokmål)
- Fredag: Svensk
- Lørdag: Norsk (nynorsk)
- Søndag: Svensk - eller gæstedag - f.eks. finsk, færøsk, grønlandsk, islandsk, samisk.
Artiklerne kan hentes her redigér
Skanwiki - dette er at foretrække, eftersom de her allerede ligger færdig-formaterede til brug på den danske wikipedia:
Hvis de ikke endnu ligger klar på Skanwiki, kan du gå direkte til disse steder:
- no:Wikipedia:Ukens artikkel/2024
- nn:Wikipedia:Utvald artikkel/2024
- sv:Wikipedia:Utvald artikel
- fi:Malline:Valitut palat/2024
- fo:Wikipedia:Aðrar mánaðargreinir (månedens artikel)
- is:Wikipedia:Grein mánaðarins/2024 (månedens artikel)
- 1. maj
Månedens udvalgte på Færøsk Wikipedia redigér
Flaggdagin, 25. apríl í ár, eru 65 ár liðin síðani føroyska flaggið, Merkið, varð viðurkent av bretskum myndugleikum. Hetta hendi umvegis BBC, har bretski forsætisráðharrin, Winston Churchill, boðaði frá, at føroyska flaggið nú var flagg føroyinga á sjónum. Dagurin verður hildin við fundum og guðstænastum í Føroyum og uttanlands. Merkið varð gjørt í 1919, t.e. fyri 86 árum síðani.
se - diskussion - historik
- 2. maj
Ugens udvalgte på Norsk Wikipedia redigér
Ho Chi Minh-byen (vietnamesisk Thành Phố Hồ Chí Minh), tidligere Saigon (vietnamesisk Sài Gòn; brukes fortsatt av vietnamesere i dagligtale) er Vietnams største by, med ca. 5 387 100 (2000) innbyggere. Den ligger ved vestbredden av Saigonelven. Byen var hovedstad i Sør-Vietnam fra 1954 til 1975, og i Republikken Sør-Vietnam fra 1975 til 1976. Den har siden vært administrert som en provins. Bakgrunnen for navnet Saigon er noe uklar. Kanskje ligger det noe kinesisk bak; den kinesiske tilpassingen av navnet betyr "Vestpalasset". Men ifølge en annen hypotese er navnet Saigon utviklet fra det kambodjanske ordet Prei Nokor ("byen i kapokskogen") - og tross alt var det slett ikke noe palass i området rundt år 1700. Navnet Saigon ble første gang brukt offisielt i 1698. Men navnet Saigon slo ikke helt gjennom da; det fikk konkurrerer side om side med det navn Nguyen-dynastiet foretrakk, Gia Dinh (opprinnelig navnet på citadellet i byen). Det er bare siden 1859 at Saigon ble det enerådende navnet (inntil oppkallingen etter Ho Chi Minh i 1975). Les mer.
se - diskussion - historik
- 3. maj
Ugens udvalgte på Nynorsk Wikipedia redigér
Den andre verdskrigen i Noreg tok slutt den 8. mai 1945. Kongefamilien og eksilregjeringa vende attende til Noreg i mai og juni same året, og ut over sommaren 1945 vart dei tyske styrkane sende attende til Tyskland. Dei allierte hadde frykta at den tyske hæren i Noreg skulle nekta å kapitulera og organisera eit fanatisk forsvar på norsk jord. Øvstkommanderande for dei tyske styrkane i Noreg fekk ordre frå den nye rikspresidenten Karl Dönitz om å leggja ned våpna.
Noreg var blitt invadert den 9. april 1940, og sjølv om landet var dårleg førebudd på krig, møtte tyskarane meir motstand enn venta. Først den 10. juni kapitulerte norske styrker, kongen og regjeringa reiste i eksil til Storbritannia, og ein tok til å organisera ei motstandsrørsle. Les meir.
se - diskussion - historik
- 4. maj
Udvalgt artikel på svensk Wikipedia redigér
Den romerske diktaren Ovidius debuterade med en samling kärleksdikter, Amores, och fortsatte i samma genre med Heroides. Stor uppmärksamhet fick han för den uppslupna "handboken" Kärlekskonsten där han redogör för hur mannen finner en kvinna att älska och hur han sedan kan behålla henne. Mest berömd är han för Metamorphoseon som ledde till att han blev bannlyst av kejsar Augustus år 8 vår tideräkning.
se - diskussion - historik
- 5. maj
Ugens udvalgte på Norsk Wikipedia redigér
Ho Chi Minh-byen (vietnamesisk Thành Phố Hồ Chí Minh), tidligere Saigon (vietnamesisk Sài Gòn; brukes fortsatt av vietnamesere i dagligtale) er Vietnams største by, med ca. 5 387 100 (2000) innbyggere. Den ligger ved vestbredden av Saigonelven. Byen var hovedstad i Sør-Vietnam fra 1954 til 1975, og i Republikken Sør-Vietnam fra 1975 til 1976. Den har siden vært administrert som en provins. Bakgrunnen for navnet Saigon er noe uklar. Kanskje ligger det noe kinesisk bak; den kinesiske tilpassingen av navnet betyr "Vestpalasset". Men ifølge en annen hypotese er navnet Saigon utviklet fra det kambodjanske ordet Prei Nokor ("byen i kapokskogen") - og tross alt var det slett ikke noe palass i området rundt år 1700. Navnet Saigon ble første gang brukt offisielt i 1698. Men navnet Saigon slo ikke helt gjennom da; det fikk konkurrerer side om side med det navn Nguyen-dynastiet foretrakk, Gia Dinh (opprinnelig navnet på citadellet i byen). Det er bare siden 1859 at Saigon ble det enerådende navnet (inntil oppkallingen etter Ho Chi Minh i 1975). Les mer.
se - diskussion - historik
- 6. maj
Ugens udvalgte på Nynorsk Wikipedia redigér
Den andre verdskrigen i Noreg tok slutt den 8. mai 1945. Kongefamilien og eksilregjeringa vende attende til Noreg i mai og juni same året, og ut over sommaren 1945 vart dei tyske styrkane sende attende til Tyskland. Dei allierte hadde frykta at den tyske hæren i Noreg skulle nekta å kapitulera og organisera eit fanatisk forsvar på norsk jord. Øvstkommanderande for dei tyske styrkane i Noreg fekk ordre frå den nye rikspresidenten Karl Dönitz om å leggja ned våpna.
Noreg var blitt invadert den 9. april 1940, og sjølv om landet var dårleg førebudd på krig, møtte tyskarane meir motstand enn venta. Først den 10. juni kapitulerte norske styrker, kongen og regjeringa reiste i eksil til Storbritannia, og ein tok til å organisera ei motstandsrørsle. Les meir.
se - diskussion - historik
- 7. maj
Udvalgt artikel på svensk Wikipedia redigér
Den romerske diktaren Ovidius debuterade med en samling kärleksdikter, Amores, och fortsatte i samma genre med Heroides. Stor uppmärksamhet fick han för den uppslupna "handboken" Kärlekskonsten där han redogör för hur mannen finner en kvinna att älska och hur han sedan kan behålla henne. Mest berömd är han för Metamorphoseon som ledde till att han blev bannlyst av kejsar Augustus år 8 vår tideräkning.
se - diskussion - historik
- 8. maj
Ugens udvalgte på Nynorsk Wikipedia redigér
Den andre verdskrigen i Noreg tok slutt den 8. mai 1945. Kongefamilien og eksilregjeringa vende attende til Noreg i mai og juni same året, og ut over sommaren 1945 vart dei tyske styrkane sende attende til Tyskland. Dei allierte hadde frykta at den tyske hæren i Noreg skulle nekta å kapitulera og organisera eit fanatisk forsvar på norsk jord. Øvstkommanderande for dei tyske styrkane i Noreg fekk ordre frå den nye rikspresidenten Karl Dönitz om å leggja ned våpna.
Noreg var blitt invadert den 9. april 1940, og sjølv om landet var dårleg førebudd på krig, møtte tyskarane meir motstand enn venta. Først den 10. juni kapitulerte norske styrker, kongen og regjeringa reiste i eksil til Storbritannia, og ein tok til å organisera ei motstandsrørsle. Les meir.
se - diskussion - historik
- 9. maj
Ugens udvalgte på Norsk (bokmål) Wikipedia redigér
Korstog er i historisk forstand en serie felttog, de fleste godkjent av paven, som fant sted i 11. til 13. århundre. De fleste hadde som mål å sikre kristen kontroll over Det hellige land, som var under muslimsk kontroll. I en bredere forstand brukes korstog om enhver krig som utkjempes av religiøse årsaker, og om spesielt aggressive kristne kampanjer omkring spesielle temaer. Opprinnelsen til korstogene ligger i utviklingen tidligere i middelalderen. En viktig side ved det er tilgangen på en ridderklasse i Europa som ønsket utløp for sine krigerske tendenser. Les mer.
se - diskussion - historik
- 10. maj
Ugens udvalgte på Norsk (nynorsk) Wikipedia redigér
Ris er ei grasplante som gjev eit stiverikt korn. Namnet er brukt for både kornet og planta. Ris er rekna som eit av dei viktigaste kornslaga i verda. Han er det einaste hovudnæringsmidlet for nesten 50% av menneskja, og, til forskjell frå andre kornslaga, er meir enn 95% av rishausten eten av menneske. Nokre asiatiske språk bruker det same ordet for både 'ris' og 'mat'. Ein kokar ris for å laga han til. Ris kan etast åleine, i suppe, eller med karri eller grønsaker. Les meir.
se - diskussion - historik
- 11. maj
Udvalgt artikel på svensk Wikipedia redigér
Norrköping, eller Peking i folkmun, växte upp kring forsarna i Motala ström och även om industrierna har lämnat den centrala staden finns det unika industrilandskapet kvar. Stadskärnan omges av trädkantade alléer efter fransk förebild. Norrköping är också känt för spårvagnarna, SMHI och IFK Norrköping. Staden har också en i huvudsak lättsam rivalitet med den något större staden Linköping.
se - diskussion - historik
- 12. maj
Ugens udvalgte på Norsk (bokmål) Wikipedia redigér
Korstog er i historisk forstand en serie felttog, de fleste godkjent av paven, som fant sted i 11. til 13. århundre. De fleste hadde som mål å sikre kristen kontroll over Det hellige land, som var under muslimsk kontroll. I en bredere forstand brukes korstog om enhver krig som utkjempes av religiøse årsaker, og om spesielt aggressive kristne kampanjer omkring spesielle temaer. Opprinnelsen til korstogene ligger i utviklingen tidligere i middelalderen. En viktig side ved det er tilgangen på en ridderklasse i Europa som ønsket utløp for sine krigerske tendenser. Les mer.
se - diskussion - historik
- 13. maj
Ugens udvalgte på Norsk (nynorsk) Wikipedia redigér
Ris er ei grasplante som gjev eit stiverikt korn. Namnet er brukt for både kornet og planta. Ris er rekna som eit av dei viktigaste kornslaga i verda. Han er det einaste hovudnæringsmidlet for nesten 50% av menneskja, og, til forskjell frå andre kornslaga, er meir enn 95% av rishausten eten av menneske. Nokre asiatiske språk bruker det same ordet for både 'ris' og 'mat'. Ein kokar ris for å laga han til. Ris kan etast åleine, i suppe, eller med karri eller grønsaker. Les meir.
se - diskussion - historik
- 14. maj
Udvalgt artikel på svensk Wikipedia redigér
Norrköping, eller Peking i folkmun, växte upp kring forsarna i Motala ström och även om industrierna har lämnat den centrala staden finns det unika industrilandskapet kvar. Stadskärnan omges av trädkantade alléer efter fransk förebild. Norrköping är också känt för spårvagnarna, SMHI och IFK Norrköping. Staden har också en i huvudsak lättsam rivalitet med den något större staden Linköping.
se - diskussion - historik
- 15. maj
Ugens udvalgte på Norsk (bokmål) Wikipedia redigér
Korstog er i historisk forstand en serie felttog, de fleste godkjent av paven, som fant sted i 11. til 13. århundre. De fleste hadde som mål å sikre kristen kontroll over Det hellige land, som var under muslimsk kontroll. I en bredere forstand brukes korstog om enhver krig som utkjempes av religiøse årsaker, og om spesielt aggressive kristne kampanjer omkring spesielle temaer. Opprinnelsen til korstogene ligger i utviklingen tidligere i middelalderen. En viktig side ved det er tilgangen på en ridderklasse i Europa som ønsket utløp for sine krigerske tendenser. Les mer.
se - diskussion - historik
- 16. maj
Ugens udvalgte på Norsk (bokmål) Wikipedia redigér
John Ronald Reuel Tolkien (født 3. januar 1892 i Bloemfontein, Oranjefristaten, død 2. september 1973 i Bournemouth, England) forfatter, professor i angelsaksisk ved Universitetet i Oxford fra 1925 til 1945, og fra 1945 til 1959 som professor i engelsk språk og litteratur, også det ved Oxford. I senere tid har han blitt kjent for sine litterære kvaliteter. Han var en språkkunstner og skrev både fiksjon og lyrikk gjennom hele sin voksne levetid. Det var hovedsaklig verket Ringenes Herre og den tidligere boken Hobbiten. Begge disse bøkene utspiller seg i Tolkiens eget litterære univers, Midgard; en projeksjon av nord-vest-Europa i en fiktiv forhistorisk tid. Det er denne verdenen og skapelsen av den som gjorde ham kjent som skaperen av den moderne fantastiske litteraturen. Men han var først og fremst akademiker og ikke forfatter. Les mer.
se - diskussion - historik
- 17. maj
Ugens udvalgte på Norsk (nynorsk) Wikipedia redigér
17. mai er den norske grunnlovsdagen, feira sidan om lag 1814 til minne om at landet fekk eigen grunnlov og til støtte for norsk identitet og sjølvstende. Den nauriske grunnlovsdagen, til minne om grunnloven landet fekk i 1968, blir òg feira denne dagen.
17. mai er dagen for galisisk litteratur, feira sidan 1963 til minne om den første boka som kom ut på galisisk, Cantares Galegos av Rosalía de Castro frå 1863. Frå 2005 er datoen òg internasjonal dag mot homofobi, til minne om fleire positive hendingar for homofile som hende denne dagen. Les meir
se - diskussion - historik
- 18. maj
Udvalgt artikel på svensk Wikipedia redigér
Norrköping, eller Peking i folkmun, växte upp kring forsarna i Motala ström och även om industrierna har lämnat den centrala staden finns det unika industrilandskapet kvar. Stadskärnan omges av trädkantade alléer efter fransk förebild. Norrköping är också känt för spårvagnarna, SMHI och IFK Norrköping. Staden har också en i huvudsak lättsam rivalitet med den något större staden Linköping.
se - diskussion - historik
- 19. maj
Ugens udvalgte på Norsk (bokmål) Wikipedia redigér
John Ronald Reuel Tolkien (født 3. januar 1892 i Bloemfontein, Oranjefristaten, død 2. september 1973 i Bournemouth, England) forfatter, professor i angelsaksisk ved Universitetet i Oxford fra 1925 til 1945, og fra 1945 til 1959 som professor i engelsk språk og litteratur, også det ved Oxford. I senere tid har han blitt kjent for sine litterære kvaliteter. Han var en språkkunstner og skrev både fiksjon og lyrikk gjennom hele sin voksne levetid. Det var hovedsaklig verket Ringenes Herre og den tidligere boken Hobbiten. Begge disse bøkene utspiller seg i Tolkiens eget litterære univers, Midgard; en projeksjon av nord-vest-Europa i en fiktiv forhistorisk tid. Det er denne verdenen og skapelsen av den som gjorde ham kjent som skaperen av den moderne fantastiske litteraturen. Men han var først og fremst akademiker og ikke forfatter. Les mer.
se - diskussion - historik
- 20. maj
Ugens udvalgte på Norsk (nynorsk) Wikipedia redigér
17. mai er den norske grunnlovsdagen, feira sidan om lag 1814 til minne om at landet fekk eigen grunnlov og til støtte for norsk identitet og sjølvstende. Den nauriske grunnlovsdagen, til minne om grunnloven landet fekk i 1968, blir òg feira denne dagen.
17. mai er dagen for galisisk litteratur, feira sidan 1963 til minne om den første boka som kom ut på galisisk, Cantares Galegos av Rosalía de Castro frå 1863. Frå 2005 er datoen òg internasjonal dag mot homofobi, til minne om fleire positive hendingar for homofile som hende denne dagen. Les meir
se - diskussion - historik
- 21. maj
Udvalgt artikel på svensk Wikipedia redigér
Norrköping, eller Peking i folkmun, växte upp kring forsarna i Motala ström och även om industrierna har lämnat den centrala staden finns det unika industrilandskapet kvar. Stadskärnan omges av trädkantade alléer efter fransk förebild. Norrköping är också känt för spårvagnarna, SMHI och IFK Norrköping. Staden har också en i huvudsak lättsam rivalitet med den något större staden Linköping.
se - diskussion - historik
- 22. maj
Udvalgt artikel på Færøsk Wikipedia redigér
Heimsins elsta ting, Føroyska tjóðartingið, Føroya løgting, er eitt av minst trimum tingum, sum ger krav uppá heitið Heimsins elsta ting. Hin bæði eru í Íslandi og Isle of Mann. Øll eru tey stovnað av víkingum, og elst upp á hvønn sín máta. Altingið í Íslandi er elsta ting í einum sjálvtøðugum landi. Tynwald er elsta ting, sum ongantíð er niðurlagt. Og Føroya løgting varð stovnað fyrst.
se - diskussion - historik
- 23. maj
Udvalgt artikel på Norsk (Nynorsk) Wikipedia redigér
Nordsjøen er eit randhav av Atlanterhavet som ligg innkransa av Noreg og Danmark i aust, Dei britiske øyane i vest og Tyskland, Nederland, Belgia og Frankrike i sør. Nordsjøen grensar mot Norskehavet i nord og er bunde saman med Atlanterhavet gjennom Den engelske kanalen i sør. I aust formar han bukta Skagerrak mellom dei tre skandinaviske landa, som er forbunde til Austersjøen gjennom Kattegat, Øresund, Storebælt og Lillebælt.
se - diskussion - historik
- 24. maj
Udvalgt artikel på Finsk Wikipedia redigér
Weimarin tasavalta on nimitys Saksan hallinnolle vuodesta 1919 vuoteen 1933. Sen aikakauden katsotaan alkaneen, kun Saksan uusi perustuslaki säädettiin Weimarin kaupungissa Saksan ensimmäisessä maailmansodassa kärsineen tappion jälkeen. Weimarin tasavalta päättyi Adolf Hitlerin ja kansallissosialistien noustua valtaan ja käytännössä lakkautettua maassa vallinneen demokratian.
se - diskussion - historik
- 25. maj
Udvalgt artikel på Norsk (bokmål) Wikipedia redigér
Judo er en japansk kampsport utviklet av Jigoro Kano (嘉納治五郎) som baserer seg rundt en rekke kaste- og holdeteknikker. Judo, eller Kodokan Judo som er det korrekte navnet, er i hovedsak utviklet fra jujutsu - en gammel orientalsk krigskunst. I dag praktiseres judo over store deler av verden som en moderne idrett, men prinsippene og ideene som lå til grunn for de gamle kampformene er beholdt og videreført. Les mer
se - diskussion - historik
- 26. maj
Udvalgt artikel på svensk Wikipedia redigér
Den tiden när man fick köa på banken för att ta ut sina pengar känns numera väldigt avlägsen. Att använda en Bankomat är i dag det normala sättet att ta ut pengar, och ingen längtar väl tillbaka till fredagsköerna på banken. I Sverige har bankomater funnits sedan 1970-talet, och de har bidragit till den strukturrationalisering som bankerna gått igenom.
se - diskussion - historik
- 27. maj
Udvalgt artikel på Norsk (Nynorsk) Wikipedia redigér
Nordsjøen er eit randhav av Atlanterhavet som ligg innkransa av Noreg og Danmark i aust, Dei britiske øyane i vest og Tyskland, Nederland, Belgia og Frankrike i sør. Nordsjøen grensar mot Norskehavet i nord og er bunde saman med Atlanterhavet gjennom Den engelske kanalen i sør. I aust formar han bukta Skagerrak mellom dei tre skandinaviske landa, som er forbunde til Austersjøen gjennom Kattegat, Øresund, Storebælt og Lillebælt.
se - diskussion - historik
- 28. maj
Udvalgt artikel på Finsk Wikipedia redigér
Weimarin tasavalta on nimitys Saksan hallinnolle vuodesta 1919 vuoteen 1933. Sen aikakauden katsotaan alkaneen, kun Saksan uusi perustuslaki säädettiin Weimarin kaupungissa Saksan ensimmäisessä maailmansodassa kärsineen tappion jälkeen. Weimarin tasavalta päättyi Adolf Hitlerin ja kansallissosialistien noustua valtaan ja käytännössä lakkautettua maassa vallinneen demokratian.
se - diskussion - historik
- 29. maj
Udvalgt artikel på Norsk (bokmål) Wikipedia redigér
Judo er en japansk kampsport utviklet av Jigoro Kano (嘉納治五郎) som baserer seg rundt en rekke kaste- og holdeteknikker. Judo, eller Kodokan Judo som er det korrekte navnet, er i hovedsak utviklet fra jujutsu - en gammel orientalsk krigskunst. I dag praktiseres judo over store deler av verden som en moderne idrett, men prinsippene og ideene som lå til grunn for de gamle kampformene er beholdt og videreført. Les mer
se - diskussion - historik
- 30. maj
Udvalgt artikel på svensk Wikipedia redigér
Den tiden när man fick köa på banken för att ta ut sina pengar känns numera väldigt avlägsen. Att använda en Bankomat är i dag det normala sättet att ta ut pengar, och ingen längtar väl tillbaka till fredagsköerna på banken. I Sverige har bankomater funnits sedan 1970-talet, och de har bidragit till den strukturrationalisering som bankerna gått igenom.
se - diskussion - historik
- 31. maj
Udvalgt artikel på Norsk (Nynorsk) Wikipedia redigér
Baron Audun Hugleikson Hestakorn (f. 1240-åra, d. 2. desember 1302) var ein stormann i kongeriket Noreg på 1200-talet. Han vert rekna som ein viktig politikar og jurist for si tid, og ein trur han hadde ei sentral rolle i utforminga av det norske lovverket i mellomalderen (Landslova, Bylova og Hirdskrå). Frå 1280 fram mot årtusenskiftet fekk han stadig viktigare stillingar i statsleiinga. Mellom anna hadde han eige sete i kongens råd, tenestegjorde som stallare ("advokat"), fehirde ("skatteminister") og bar tittelen baron.
se - diskussion - historik